spijsverteringsenzymen: de onzichtbare bondgenoten van je spijsvertering
De spijsvertering is een essentieel proces voor onze gezondheid.s welzijn. Het stelt ons lichaam in staat om uit het voedsel dat we eten de voedingsstoffen te halen die we nodig hebben om te overleven. Maar wist je dat achter dit ogenschijnlijk eenvoudige proces krachtige, onzichtbare spelers schuilgaan? Het zijn de spijsverteringsenzymen, kleine werkers die een sleutelrol spelen bij het afbreken van het voedsel dat we eten.
Hoe helpen spijsverteringsenzymen bij de spijsvertering?
Om de rol van spijsverteringsenzymen te begrijpen, is het belangrijk om eerst te begrijpen wat een enzym is. Een enzym is een specifiek eiwit dat werkt als een kleine chemische fabriek in je lichaam1. Wanneer je eet komen er spijsverteringsenzymen vrij in verschillende delen van het spijsverteringsstelsel om voedsel af te breken in kleinere voedingsstoffen1. Zodra de voedingsstoffen zijn afgebroken tot kleine moleculen, worden ze geabsorbeerd door de darmwand en komen ze in de bloedbaan terecht voordat ze door het hele lichaam worden gedistribueerd. Enzymen spelen dus een cruciale rol bij het omzetten van wat je eet in voedingsstoffen die door je lichaam kunnen worden opgenomen.
- Als je bijvoorbeeld een boterham eet begint speekselamylase de koolhydraten af te breken tot eenvoudigere suikers1.
- Vervolgens begint pepsine in je maag met het afbreken van de eiwitten in de boterham die je hebt gegeten1.
- In de dunne darm ten slotte werken lipasen en proteasen samen om vetten en eiwitten af te breken in respectievelijk vetzuren en aminozuren1.
- Deze kleine moleculen kunnen vervolgens in de bloedbaan worden opgenomen en naar de lichaamscellen worden getransporteerd.
Waarom zijn spijsverteringsenzymen zo belangrijk?
Een efficiënte spijsvertering is essentieel voor een goede gezondheid. Wanneer spijsverteringsenzymen niet goed werken, kan dit leiden tot spijsverteringsproblemen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree of constipatie. Daarnaast kan een minder goede spijsvertering leiden tot onvoldoende opname van voedingsstoffen, wat voedingstekorten kan veroorzaken.
- Soms produceert het lichaam niet genoeg spijsverteringsenzymen, wat de spijsvertering kan vertragen en vervelende symptomen kan veroorzaken. Bijvoorbeeld, als je dunne darm niet voldoende van het enzym lactase produceert kan je moeite hebben om lactose (de suiker in melk) en zuivelproducten te verteren. Dit kan leiden tot een opgeblazen gevoel, winderigheid en dunne ontlasting1.
- Daar komt bij dat de niveaus van enzymen in de maag en darmen van nature afnemen naarmate men ouder wordt2. Een afname van enzymen betekent dat voedsel niet volledig wordt afgebroken. Dit laat een groter deel van het werk over aan de bacteriën wat resulteert in een verhoogde gasproductie. Oudere mensen produceren doorgaans minder van het enzym dat nodig is om het belangrijkste koolhydraat in zuivelproducten te verteren, wat leidt tot lactose-intolerantie2.
- Onze darmmicrobiota houdt van vezels ! Wanneer vezels in het spijsverteringssysteem terechtkomen helpen enzymen in de microbiota om ze af te breken en produceren ze stoffen die bekend staan als korte-keten vetzuren. De verhoogde aanwezigheid van deze vetzuren verandert de pH in de dikke darm waardoor deze minder toegankelijk wordt voor bepaalde schadelijke micro-organismen3.
De belangrijkste spijsverteringsenzymen
Er zijn verschillende soorten spijsverteringsenzymen, elk met een specifieke rol in het afbreken van verschillende soorten voedingsstoffen. Hier zijn enkele van de belangrijkste spijsverteringsenzymen:
- Speekselamylase: dit enzym zit in je speeksel en begint met het afbreken van koolhydraten zodra je begint te eten. Daarom is het essentieel om goed te kauwen zodat de amylase zijn werk kan doen1.
- Pepsine: pepsine bevindt zich in de maag en is verantwoordelijk voor het afbreken van eiwitten in kleinere peptiden1.
- Lipase: dit enzym werkt in de dunne darm om vetten af te breken in vetzuren en glycerol die vervolgens kunnen worden opgenomen1.
- Proteasen: deze enzymen breken in de dunne darm eiwitten af tot aminozuren.
- Lactase: noodzakelijk voor de vertering van lactose, ofwelmelksuiker. Mensen die lactose-intolerant zijn hebben meestal een lactasedeficiëntie1.
Wat kun je doen om je spijsverteringsenzymen te ondersteunen?
Er zijn verschillende manieren om je spijsverteringsenzymen te ondersteunen en te zorgen voor een optimale spijsvertering:
- Eet langzaam en kauw goed: neem de tijd bij het eten. Hierdoor kan speekselamylase zijn werk doen op de koolhydraten en wordt het verteringsproces vergemakkelijkt4.
- Breng je voeding in balans: voeding kan de enzymactiviteit van ons lichaam beïnvloeden. Een uitgebalanceerd dieet kan helpen om een gezonde spijsvertering te behouden4,5.
- Raadpleeg een arts of diëtist : als je regelmatig last hebt van spijsverteringsproblemen is een bezoek aan de huisarts een goed idee.
- Zorg voor voldoende calcium in je voedingspatroon: het helpt enzymen om eten efficiënt af te breken6.
Spijsverteringsenzymen werken achter de schermen om het voedsel dat je eet af te breken tot essentiële voedingsstoffen. Zorg dragen voor je spijsvertering door goede eetgewoonten aan te nemen kan daarom een aanzienlijke invloed hebben op je algehele gezondheid.
Bronnen:
1. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/can-taking-enzyme-supplements-help-soothe-my-bloating
2. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/taking-the-air-out-of-bloating
3. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/feed-your-gut
4. https://www.healthline.com/health/why-are-enzymes-important#types-of-enzymes
5. Digestion: Anatomy, physiology, and chemistry (medicalnewstoday.com)
6. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2009.1210
2023_BCX_GRP_011
